4/17/2015

फेस झाले बुक, अन्‌ कुठच मिळना सुख

फेस झाले बुक, अन्‌ कुठच मिळना सुख
आयटीमध्ये ऐटीत जगायची भागना आमची भूक
आईबापाला केले आम्ही जिवंतपणी विभक्त
पराक्रमाच्या पोवाड्यानं सळसळना आमचं रक्त

तोडली आम्ही तुळस अन्‌ सोडला आम्ही गाव
कुणाचा कुणालाच इथं लागना कसा ठाव?
हिरवा कंदिल पेटला की झाली आमची भेट
पाहिले नाही कित्येक दिवस सग्यासोयऱ्यांचे गेट

कसला आलाय सण अन्‌ कसला आलाय उत्सव
आमच्यासाठी चार भिंतीत स्वत:चाच महोत्सव
फेस झाले बुक, अन्‌ कुठंच मिळना सुख
आयटीमध्ये ऐटीत जगायची भागना आमची भूक...

वाटलं कधी खावं खमंग तर ऑनलाईन ऑर्डर
घरात असूनही होऊ लागला घरच्या चवीचा मर्डर
इंटरनेटवरूनच फिरतो आम्ही साऱ्या साऱ्या जगात
मग गरज काय कधी कोणाच्या डोकावयाची मनात

माणूस झाला खूप छोटा अन इंटरनेट झालं मोठं 

एवढ्या मोठ्या जगात समजेना काय खर काय खोट
फेस झाले बुक, अन्‌ कुठंच मिळना सुख
आयटीमध्ये ऐटीत जगायची भागना आमची भूक..


- व्यंकटेश कल्याणकर  

4/13/2015

माझे दादा...

दादांच्या (वडिल-उत्तमराव दिनानाथराव कल्याणकर) आठवणीने आज मी फार अस्वस्थ झालो. त्यामुळे त्यांच्या आठवणींना त्यांनी केलेल्या संस्कारांना उजाळा देत आहे -
त्यावेळी मी पाचव्या वर्गात होतो. मी बीडच्या शनिमंदिराजवळील राजस्थानी शाळेत होतो. वडिल नोकरीत होते. आम्ही वडिलांना "दादा' म्हणायचो. शाळेची फीस भरायची होती. वर्गात सूचना मिळाली 40 रुपये फी भरा. काहीही मागितलं की वडिल जरा शहानिशा करून पैसे द्यायचे. वडिलांना फीस मागायला मला फार संकोच वाटायचा. त्यादिवशी घरी आल्यानंतर सांगू का नको असा खूप विचार केला. त्यातच रात्र झाली. झोपी जाण्यापूर्वी मी दादांना हळूच म्हणालो, "दादा उद्या फी भरायची आहे.' तर ते फक्त "ठीक आहे' म्हणाले. मला फार वाईट वाटले. यावेळी फिला उशीर होईल असे वाटले.


दुसऱ्या दिवशी मी शाळेत गेलो. साधारण दोन तासांनी वडिल स्वत: शाळेत आले. गुरूजींना भेटले. माझ्या प्रगतीची चौकशी केली. आणि फी भरली. मला फार फार आनंद झाला. वर्गातील इतर संपन्न स्थितीतील मित्रांपेक्षा माझी फी सर्वात आधी भरली गेल्याने मी खूप आनंदी झालो. त्यादिवशीपासून शालेय शिक्षण संपेपर्यंत दरवर्षी सर्वात आधी फीस भरल्याने माझा हजेरीपटावरील क्रमांक "एक' होता. त्यानंतर वेळोवेळी दादा शाळेतील सर्वात हुशार अशा गणेश लोटके, महेश मोढवे या विद्यार्थ्यांना भेटायचे. त्यांच्याकडे कोणती पुस्तके आहेत वगैरे चौकशी करायचे. मला काय हवे नको ते पहायचे. आजही ते काय हवे नको ते पाहतात. फरक फक्त एवढाच की ते या जगातून नव्हे तर वेगळ्या जगातून... दादांनी मला एक रुपयाची देखील संपत्ती दिली नाही. परंतु त्यापेक्षा अधिक मौल्यवान जीवनमूल्ये दिली आहेत.

4/10/2015

अबब! १०० व्या वर्षी पोहण्याच्या स्पर्धेत बक्षीस?

दुर्दम्य इच्छाशक्तीचा शारिरिक क्षमतांशी होणाऱ्या संघर्षामध्ये नेहमीच इच्छाशक्तीचाच विजय होतो, हे नव्याने सिद्ध झाले आहे. कोणी कल्पनाही करू शकणार अशी अजब, अभिमानास्पद आणि स्फुरण देणारी घटना जगाच्या इतिहासात नुकतीच घडली आहे. इ.स. 1914 साली जन्मलेली एक 100 वर्षाची महिला दक्षिण जपानमध्ये आजही जिवंत आहे.

वयाच्या 80 व्या वर्षी ती गुडघ्याच्या वेदनेतून शस्त्रक्रियेमुळे मुक्त झाली. एरवी एखाद्या सुशिक्षिताने वयाच्या 80 व्या वर्षी शस्त्रक्रियेचा पर्याय नाकारून इतरांकडून सेवा घेत दयेचे जीवन पत्करले असते. परंतु असल्या दयेला भीक न घालता ही महिला स्वत:च्या गुडघ्यावर पुन्हा एकदा उभी राहिली आहे. केवळ मनात प्रबळ इच्छाशक्ती होती काहीतरी करायचं! हा पुर्नजन्म सार्थकी लावायचा. चांगला विचार करणाऱ्याला अवघं विश्‍व सहकार्याचा हात पुढे करतं त्याप्रकाणे या महिलेलाही नियतीने साथ दिली. वयाच्या 82 वर्षांपर्यंत गुडघा पूर्ववत व्हावा म्हणून डॉक्‍टरांनी या महिलेला पोहण्याचा व्यायाम करण्याचा सल्ला दिला. तोपर्यंत या महिलेला पोहता येत नव्हते. मात्र, विश्रांतीऐवजी या वयात पोहण्याचा व्यायाम करण्याचे धैर्य या महिलेने दाखविले. त्यासाठी पोहण्याचा सराव केला. कामातून निवृत्ती घेण्याच्या वय उलटून 20 वर्षे झाल्यानंतर या महिलेने शास्त्रीय पद्धतीने पोहणे शिकले. आणि नित्यनेमाने व्यायाम करून पुन्हा एकदा गुडघ्यात प्राण फुंकला. खरी कहाणी इथे संपत नाही तर इथून पुढे सुरू होते.

त्यानंतर तिने जपानमधील विविध पोहण्याच्या स्पर्धेत सहभाग घेऊन जिंकण्याचा सपाटाच लावला. 2004 मध्ये या महिलेला इटलीत झालेल्या 50, 100 आणि 200 मीटर स्पर्धेत रौप्यपदक मिळाल्याने तसेच 90 व्या वर्षी 900 मीटर फ्रिस्टाईल प्रकारात राष्ट्रीय विक्रम नोंदविल्यानंतर राष्ट्रीय जलतरणपटूचा दर्जा मिळाला. केवळ इच्छाशक्तीच्या जोरावर या महिलेने इतर औपचारिक गोष्टींच्या अक्षरश: चिंधड्या केल्या. आज (रविवार. दि. 5 एप्रिल 2015) या महिलेने वयाच्या 100 व्या वर्षी जपानमधील मत्सुयामा येथे झालेल्या मास्टर्स जलतरण स्पर्धेत 1500 मीटर अंतर एक तास 15 मिनिटे आणि 54.39 सेकंदात पार करून एक जागतिक विक्रम नोंदविला आहे. ही महिल जगातील सर्वात वयोवृद्ध जलतरणपटू झाली आहे.

यानिमित्ताने तिचे कुटुंब, तिला मिळालेल्या पुरस्काराची रक्कम, तिचा उदरनिर्वाह, तिचे प्रकृतीस्वस्थ्य, तिच्या आवडी निवडी, तिचे भावी जीवन आदी क्षुल्लक गोष्टींपेक्षा "मियको नागाओका' या महिलेच्या कर्तृत्वाला सलाम करून प्रेरणा घेणेच अधिक संयुक्तिक ठरेल.

4/08/2015

स्पर्श : आपला धर्म कोणता?

शाळेची घंटा वाजली. पालकांनी त्याला शाळेत आणून सोडले. रोजच्याप्रमाणे तो शाळेत शिकू लागला, खेळू लागला, धमाल करू लागला. बघता बघता शाळेच्या मध्यंतराची वेळ झाली. रोजच्याप्रमाणे सर्वांनी एकत्र डबे खायला सुरुवात केली. त्याच्या बऱ्याचश्‍या बालदोस्तांनी आज डब्यात स्वीट डिश आणली होती. कोणता तरी सण असल्याने ही स्वीट डिश डब्यात अवतरली होती. याच्या डब्यात मात्र कोणताही स्वीट पदार्थ नव्हता. मात्र आईने दररोजप्रमाणे काहीतरी खास पदार्थ देण्याचा प्रयत्न केला होता. तरीही रोज खास वाटणारा पदार्थ त्याला आज खास वाटत नव्हता. त्यामुळे तो थोडासा नाराज झाला. तसेच आपल्या डब्यात स्वीट डिश नसल्याचे कारण शोधू लागला. त्याला आईचा थोडासा रागही आला.

दरम्यान त्याने स्वीट डिशचे कारण आपल्या एका क्‍लोज फ्रेंडकडून जाणून घेतले. कोणता तरी सण होता असे त्याला समजले. काहीवेळाने त्याला शोध लागला की तो सण याच्या घरी नसतो. तो का नसतो? असा प्रश्‍न त्याला पडला. पुन्हा क्‍लोज फ्रेंड उपयोगी पडला. त्याला उत्तर मिळाले कि की त्याचा धर्म वेगळा आहे. मग तो कोणता आहे? हा प्रश्‍न त्याला स्वस्थ बसू देईना. अशातच मध्यंतर संपले आणि शाळा सुरू झाली. इवल्याश्‍या जिवाला ‘आपला धर्म कोणता?‘ हा प्रश्‍न स्वस्थ बसू देईना. मात्र, त्याच्या मनातील प्रश्‍नाचे उत्तर सापडले नाही. क्‍लोज फ्रेंडही त्याचं फारसं समाधान करू शकला नाही. आता हा प्रश्‍न आपल्या आईला विचारायचा, असा निग्रह करून तो शाळा सुटण्याची तसेच आईला भेटण्याची वाट पाहू लागला. बघता बघता शाळा सुटली. आई आली. आता तो ‘आपला धर्म कोणता?‘ हे विचारण्यासाठी धावत आईकडे जाऊ लागला. ज्याचं उत्तर त्याच्या आयुष्यावर परिणाम करणार होतं. आई त्याला कुठलं तरी एक नाव सांगणार होती. अर्थात्‌ आई खरंखुरं उत्तर देणार होती. पण ‘तू माणूस आहेस आणि माणुसकी हा तुझा धर्म आहे‘ असं आईचं उत्तर असेल का?

(Courtesy: esakal.com)

4/02/2015

स्पर्श : तिचा नकार

यावेळीही सारं काही व्यवस्थित जुळून आलं होतं. चांगल्या मॅट्रिमोनी साईटवरून तिच्यासाठी एक चांगलं प्रोफाईल सापडलं होतं. ती मास्टर्स करत होती तर तो चांगल्या नोकरीत सेटल होता. इतर बोलणंही झालं होतं. मुली-मुलींनी प्रोफाईल्सही पाहिली होती. बाकी औपचारिकता पार पाडल्यानंतर कांदा पोह्याचा कार्यक्रमही ठरला. साधारण नियोजित कार्यक्रमासाठी दोन-तीन दिवस आधी तिने त्याला पेâसबुकवर फ्रेंड रिकवेस्ट पाठवली. त्यानं ती स्विकारलीही. दुस-या दिवशी तिनं फेसबुकवर मेजेसही केला. ‘मला, तुम्हाला भेटायचे आहे’ त्याला किंचित आश्चर्य वाटलं. पण तो म्हणाला, ‘होय, तसा कार्यक्रमच ठरला आहे ना आपला’ तिचं उत्तर, ‘नाही, त्याआधी मला तुम्हाला भेटायचं आहे.’ दोघंही शहरात राहत असल्याने ‘ठीक आहे’ म्हणत भेटीची वेळ आणि स्थळही ठरले. दोघंही प्रामाणिक होते. कष्टाने शून्यातून विश्व निर्माण करण्याचा प्रयत्न करत होते. दोघांचा आत्मविश्वास त्यांच्या परिस्थितीपेक्षा अधिक मोठा होता. 

ठरल्याप्रमाणे दोघंही एका कॉफी शॉपमध्ये नियोजित वेळेत पोचले. कॉफीची ऑर्डरही दिली. तो सुरुवात करण्यासाठी म्हणाला, ‘बोला काय बोलायचं आहे?’ त्यावर तिनं अत्यंत आत्मविश्वासानं सांगितलं, ‘खरं तर मी तुम्हाला इथं असं बोलावणं चुकीचं वाटलं असेल. परंतु त्याला पर्याय नव्हता. अद्याप माझं शिक्षण सुरु आहे. मला अद्याप लग्न करायचं नाही. मी जर मुलगा असते तर मला कोणी लग्नाचा आग्रह धरला असता का? पण मी मुलगी आहे म्हणून मला घरचे लोक आग्रह करतात.’ तिनं थेट मूळ प्रश्नालाच हात घातला होता. तर त्याला हे सगळं ऐवूâन आश्चर्यमिश्रित आनंद झाला. दरम्यान दोन मोठ्या कपात अर्धी भरलेली कॉफी समोर आली होती. कोणाच्या तरी सहाय्याने त्याला जीवनाचा कप भरायचा होता. तर स्वत:च्या कर्तृत्वाने तिला व्यवस्थेतील पोकळी भरून काढायची होती. कॉफी पिता पिता त्यांचा संवाद अधिक बहरू लागला.

तो : पण मग तुमची मतं एवढी ठाम आहेत स्थळ तर मग स्थळ शोधण्यासाठी घरातील लोकांचा वेळ, श्रम अन् खर्च का वाया घालवता? 
ती : मी घरच्यांना अनेकदा सांगितलं मला इतक्यात लग्न करायचं नाही, पण ते ऐकत नाहीत. त्यामुळे तुम्हाला असं परस्पर भेटायला बोलावलं आहे. बहुतेक जणांना मी असं प्रत्यक्ष भेटूनच माझं मत सांगते.
तो : तुमच्या शिक्षणाला किती वर्षे बाकी आहेत?
ती : प्रश्न फक्त शिक्षणाचा नाही, मला काहीतरी वेगळं करायचं आहे.
तो : पण हे सगळं तुम्ही लग्नानंतरही करू शकता ना.
ती : येस्स. मला नेमवंâ हेच बदलायचं आहे. मी सज्ञान आहे. मला माझी स्वतंत्र विचारसरणी आहे. माझा निर्णय मीच घेणार आहे. त्यामुळे लग्न केव्हा करायचं ते फक्त मीच ठरविणार आहे. त्यामुळे सध्या तरी शिक्षण हे निमित्त आहे.
तो : सॉरी, केवळ कुतूहल म्हणून विचारतो, तुमचा पार्टनर तुम्ही शोधून ठेवलात का?
ती : माफ करा. पण आपल्याकडे मुलगी असा काही विचार करू लागली की तिला हाच प्रश्न विचारतात. तुमचं काही चूक नाही. पण पार्टनर अद्याप तरी शोधलेला नाही. मला जीवनाचा अर्थ शोधायचा आहे, माझ्याच पद्धतीने. आणि हो काहीतरी ‘सोशल वर्क‘ करायचं आहे.
तो : ज्याच्याशी आपलं लग्न ठरणार आहे, त्या अनोळखी माणसाला परस्पर भेटायला मोठं धैर्य लागतं. तुमच्या या धैर्याबद्दल तुमचं कौतुक करावसं वाटतं. त्यावरूनच तुम्ही काहीतरी करू शकता, असं दिसून येत आहे. काही मदत लागली तर अवश्य सांगा, चला निघूयात...
आणि दोघंही बाहेर पडले. तिच्या चेह-यावर आणखी एका ‘स्थळा’ला नाकारल्याचं समाधान होतं. तर घरच्यांच्या ‘मुलीचं लग्नच ठरत नाही’ या विचाराला खतपाणी घातल्याचं दु:ख वाटत होतं.
(Courtesy: esakal.com) 
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...