स्पर्धा परीक्षांचे जग

पेढ्याचा बॉक्‍स घेऊन तो अभ्यासिकेच्या दारात आला. संध्याकाळची वेळ असल्याने सगळा ग्रुप बाहेरच उभा होता. "हे घ्या पेढे. काल रिझल्ट लागला. गावाकडे होतो. मेन्सपण क्‍लिअर झालो. मुलाखत पण छान झाली. क्‍लास वनची पोस्ट मिळाली आहे‘, असा आनंद व्यक्त करत त्याने सर्वांना पेढे वाटले. त्याच्यासारखेच पेढे वाटण्याचे स्वप्न पाहणाऱ्या सर्वांनीच त्याचे अभिनंदन केले. "आणखी खूप मित्रांना पेढे द्यायचेत. येतो मी‘, असे म्हणत तो निघूनही गेला. अन्‌ ग्रुपमध्ये चर्चा सुरू झाली.


पहिला मित्र : लय कष्ट केले राव त्यानं. घरची परिस्थिती बेकार. लय अभ्यास करायचा राव. तीन-चार वेळा ट्राय करून आता यश मिळालयं. पेढे आणायलाबी त्याच्याकडं पैसे नव्हते. मित्रानच दिले.
दुसरा मित्र : आपण कधी द्यायचे असे पेढे?
(त्यावर ग्रुपमध्ये नव्याने आलेला तिसरा मित्र बोलू लागला)
तिसरा मित्र : अरे, सोप्प्या नाहीएत सरकारी परीक्षा...
(त्याला मध्येच थांबवत)
पहिला मित्र : सरकारी परीक्षा नाय रे स्पर्धा परीक्षा किंवा कॉम्पिटिटिव्ह एक्‍झाम म्हण!‘
तिसरा मित्र : तेच ते रे. बघा ना राव! बाहेर सगळी दुनिया एन्जॉय करत असती. अन्‌ आपण आपलं लायब्ररीतील बाकड्यावर बसून पुस्तकात डोकं खुपसायचं. लय बोअर होत राव. कधी कधी वाटतं सोडून द्यावं. पण नंतर अधिकारी झाल्यावर लय मजा. जिंदगीच बदलून जाणार म्हणून बसावं लागतं. पण त्या आधी वाचावं लागतं. सतत नवीन माहिती मिळवावी लागते. शिवाय पुस्तकांचा खर्च. घरी समजतही नाही काय करतय पोरगं. खर्चाचं तर लय टेन्शन कसाबसा भागवावा लागतो राव. लय मन मारावं लागतं.
(प्री क्‍लिअर झालेला मित्र)
चौथा मित्र : स्पर्धा परीक्षा म्हणजे काय ग्रॅज्युएट होण्याइतकं सोप्पं नाहीए. ही परीक्षा पास झाल्यावर आपल्याला अधिकार मिळणार असतात. प्रतिष्ठा मिळणार असते. लोकांची सेवा करण्याची संधी मिळणार असते. ती काय अशी सहजासहजी मिळेल का?‘
तिसरा मित्र : मान्य आहे! सगळं भेटतं. पण तू सांग की पोलटिकल लिडरकडं काय असतं रे? त्यांना आपल्यापेक्षा कितीतरी पट अधिक काहीतरी मिळत असतं. जिवंतपणी आणि त्यानंतरसुद्धा. कधी एखाद्या अधिकाऱ्याचा पुतळा उभारल्याचं कोणी ऐकलयं का?
पहिला मित्र : हे बघ नेत्यांनीही तिथपर्यंत पोचण्यासाठी कष्ट घेतलेले असतात की. आयुष्यात काहीतरी मिळवायचं असेल तर कष्ट घ्यावेच लागतात. पण असं परीक्षा देऊन सरळ सरकारात जाणं जास्त सोप्पं वाटतं मला. अन पुतळ्याचं जाऊ दे. सरकारदप्तरी तुझं कायम नाव लागतं ना अधिकारी म्हणून.
तिसरा मित्र : अरे मित्रा, एवढा अभ्यास करून तू ज्या सरकारी नोकरीत जाणार तिथं श्रेष्ठ कोण? तर तुुझ्याइतका अभ्यास न करता आलेला नेताच तुला काम सांगतो ना?
पहिला मित्र : अरे आपण पुस्तकातला अभ्यास करतो. नेते माणसांचा, समाजाचा थेट त्यांच्यात जाऊन अभ्यास करत असतात.
चौथा मित्र : हो आणि त्यांचं पद त्यांची प्रतिष्ठाही कायम टिकणारी नसते. पाच वर्षानंतर किंवा आधेमध्येच काय होईल काही सांगता येत नाही? आपण मात्र म्हातारे होईपर्यंत वरच्या पदावर जात राहतो.
दुसरा मित्र : पण तिथं वरवर जाण्यासाठी आधी इथं कष्ट घ्यावे लागतात. पुस्तक वाचावे लागतात. आई-वडिलांना आपण काय करत आहोत आणि काय होणार आहोत हे पटवून द्यावं लागतं.
तिसरा मित्र : होय, रे आमच्या गावाकडं तर लय ताप. "पोरगा मजा मारतोय जिल्ह्याला‘, "पोराचं लगीन करा‘, "पोरगं कामातून गेलं‘ असं म्हणून गावातली माणसं घरच्यांना डिवचतात.
चौथा मित्र : तीच गावातली माणसं तू अधिकारी झालास ना की तुझे सत्कार करायला चढाओढ लावतील एवढं लक्षात ठेव!
दुसरा मित्र : तेच ना त्याच्यामुळच इथं दिवसरात्र एक करून अभ्यास करावा लागतो.
तिसरा मित्र : त्यातच एखादी पोरगी लायब्ररीत अभ्यास करायला आली की संपलचं!
चौथा मित्र : तुझं लक्ष तिकडंच असतं. अभ्यासात नसतं. अशानं जिंदगी वाया जाईल. इथून असे कितीतरी पोरं गेल्याचं ऐकलयं मी.
पहिला मित्र : असं काही होऊ नये म्हणून दोनदा लायब्ररी बदलली मी. शेवटी काय असतं त्या मुलीपण स्वप्न घेऊन अभ्यास करायला येतात ना राव. अन्‌ एकदा अधिकारी झालो की बघा नेत्याच्या पोरीची स्थळे पण येतात चालून. नेते लोक हेरूनच असतात सरकारी लोकांना!
तिसरा मित्र : काय सांगतो?
पहिला मित्र : हो, अरे आज इथं लायब्ररीत डोकं खुपसणारं पोराला उद्या लय मागणी असते.
तिसरा मित्र : आयला, मग मी क्‍लास लावून थेट वर्षभरात अधिकारी होऊ का?
पहिला मित्र : क्‍लास लावायला पैसे बक्कळ लागतात. घरी मागायची लाज वाटते. आधीच ग्रॅज्युएटपर्यंत खूप खर्च केलेला असतो राव. अन्‌ क्‍लास लावला तरी अभ्यास चुकत नाही. मात्र अभ्यासाला जरा डायरेक्‍शन मिळते हे मात्र खरं.
तिसरा मित्र : मला तर पुस्तक कुठलं वाचावं ते बी कळत नाय. रोज काय ना काय येतं!
दुसरा मित्र : अरे, पुस्तक काढणाऱ्यांचा तो बिझनेसच आहे. जुन्या मित्रांना विचारून, सिलॅबस पाहून, दोन-चार दुकानात जाऊन आपणच ठरवायचं कोणतं पुस्तक वाचायचं ते.
तिसरा मित्र : अगदी बरोबर! अन्‌ अभ्यास कसा करायचा काय कळत नय राव?
दुसरा मित्र : अरे मित्रा, अभ्यास कसा करायचा याची काही जगात आदर्श पद्धत नाही. तर यश मिळालेल्यांनी काही टिप्स दिलेल्या आहेत. कमीत कमी वेळात जास्तीत जास्त वाचण्याच्या, लक्षात ठेवण्याच्या त्याप्रमाणे करायचा अभ्यास.
चौथा मित्र : शिवाय दिवसभराचं वेळापत्रकही जपावं लागतं. फक्त डोकं नव्हे तर शरीरही सुरू सुदृढ ठेवावं लागतं. व्यायामही आवश्‍यकच.
तिसरा मित्र : अरे लय समजतं राव तुमच्याकडून रोज. कष्टाला पर्याय नाही, यात वाद नाही. मला असचं सांगत राहा राव.
चौथा मित्र : हाच फायदा आहे लायब्ररीचा. फक्त अभ्यासासाठी जागा नाही, तर वातावरण आणि मित्रही भेटतात. त्यामुळेच तर कितीतरी श्रीमंतांची पोरं इथं येतात लायब्ररीत. चला, बस्सं झालं आजच्या पुरतं. जरा चहा घेऊन बसू वर.

‘चला, चला‘ म्हणत सगळेजण चहा घेण्यासाठी निघाले.

 

(Courtesy : www.esakal.com)